انگشتر و انگشتر شناسی

انگشتر و انگشتر شناسی

انگشتر چیست ؟

انگشتر به نوار باریک فلزی گفته میشود که عموما به شکل مدور ساخته میشود و جنس آن اغلب از فلزات و آلیاژهای گرانبها نظیر طلا ، نقره ، پالادیوم ، پلاتین، فدیوم و… می‌باشد. در ساخت انگشتر ،ابعاد حلقه از لحاظ اندازه به مقداریست که دور یکی از انگشتان دست را دربر بگیرد.در اکثر مواقع به روی این حلقه به دلیل زیبایی ، هویت بخشی و یا تزئین قطعه یا قطعاتی از سنگهای گرانبها تحت عنوان (نگین) قرار داده می‌شود.

  Ring definition : a small circular band, typically of precious metal and often set with one or more gemstones, worn on a finger as an ornament or a token of marriage, engagement, or autho

انگشترشناسی:

معمولا انگشترها بر اساس کارکرد و هدفمندی در ساخت تقسیم‌بندی می‌شوند. در برخی موارد انگشترها به صورت سفارشی در ابعادی ساخته شده‌اند که هدف استفاده نمادین داشته و قابلیت قرار دادن در انگشت دست را دارا نمی‌باشند. جدا از تفاسیری که میتوان برای کاربردهای اختصاصی متصور بود ، طبقه بندی انگشترها را میتوان عموما بر اساس استفاده متداول به صورت زیر در نظر گرفت:

1) انگشتر ازدواج (Wedding rings):

در مراسم ازدواج و به عنوان نشان و نماد عهد و پیمان بین دو نفر در نظر می‌شود و عموما پس از قرائت خطبه عقد و با جابجایی بین خانم و آقا به صورت پیشکش استفاده آن آغاز گشته و به منظور نشان دادن پایبندی به عهد و پیمانِ زناشویی تا پایان عمر به عنوان یادگاری مهم حفظ می‌شود. گویا قدمت و ریشه استفاده از انگشتر ازدواج و حلقه‌های نامزدی به روم باستان بازمی‌گردد و در دائرة المعارف بریتانیکا آمده است که (بخشیدن یک حلقه برای برجسته کردن مراسم نامزدی یک سنّت رومی کهن بوده است).
نکته جالب در مورد انگشت دوم یا انگشتِ حلقه ازدواج، اینست که است که یک رگ این انگشت مستقیما به قلب متصل بوده و به همین دلیل دست کردن حلقه یا انگشتر ازدواج در این انگشت نشانه علاقه قلبی بین زوجین تعبیر می‌شود.

البته در آیین میتراییسم ایران باستان ، بارزترین نشانه میترا که ایزد بزرگ این آئین است، حلقه مهر می‌باشد که در بیشتر نقش‌های بجا مانده از میترا این علامت در دست وی دیده می شود. میترا، ایزد مهر و محبت و پیمان بوده و گویا بیشتر از سه هزار سال پیش کسانی که در ایران پیمان زناشویی می‌بستند، آن را به نشانه پیروی از میترا به دست می‌کردند و با اینکار هم ارادت خود را به میترا نشان می دادند هم از او که ایزد مهر و پیمان است یاری می‌گرفتند تا، همیشه بر سر پیمانی که می‌بندند استوار باشند.

2) انگشتر جواهری و زینتی (Jewellery rings):

پرکاربردترین هدف از ساخت انگشتر در بین ملل از گذشته‌ها و اعماق تاریخ تا به کنون همین مقصود زینتی بوده است. بشر از آغاز ساخت زیورآلات در هزاره‌های قبل از میلاد علاقه زیادی به استفاده انگشتر با نگین جواهر داشته است و یافته‌های باستانشناسی در اهرام مصر و همچنین کاخهای هخامنشیان گواه این امر است و حتی پیشینه استفاده از انگشتر به عنوان زینت به گذشته‌های دورتر نیز میتواند دلالت داشته باشد.

در زمان‌های قدیم برای ساخت انگشتر از حلقه های مفرغی و مسی استفاده می‌شده و به فراخور وضعت مالی و جایگاه دارنده، گاهی روی این مفتول‌های مفرغی با ورقه هایی از طلا پوشانده می‌شده و یا کل مجموعه انگشتر از طلا ساخته می‌شده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است. بشر کم کم با پیشرفت تکنولوژی و رشد و بلوغ شیوه‌های ساخت توانسته انگشترهای زیبا برای هر قشر به تناسب سلیقه و تقاضا بسازد و امروزه به مدد فناوری کامپیوتری و تجهیزات مدرن ریخته‌گری و همچنین تکنولوژی پیشرفته تولید جواهرات صنعتی ،ساخت انگشتر مطابق الگوهای جدید در حال انجام است که در جای خود نیاز به بحث و تفکیک فرآیندهای ساخت دستی و ماشینی دارد.

 3) انگشتر نمادین و سمبلیک:

این سبک از انگشتر بیشتر در بین افراد عضو در کلوپ‌های خاص ، فارغ التحصیلان دانشگاه و یا محصلین اعضای باشگاه‌های ورزشی و… کاربرد دارد و غالبا شامل انگشترهای متحدالشکلی می‌شود که اعضا به نشانه اشتراک فکری ،شغلی و… سفارش داده و از آن استفاده می‌کنند. در این میان میتوان به نمونه هایی از انگشترهای کالج سلطنتی انگلیس و یا انجمن‌های خیریه غیردولتی در اروپا و یا انگشتر نظامیان و شاغلین در کالج نظامی پنسیلوانیا اشاره کرد.

4)انگشتر مهُر ( Seal or Stamp rings):

این شکل استفاده به زمان‌های قبل از اسلام در هویت بخشی به مرسولات و مکاتبات و همچنین اسناد تجاری و قراردادهای اجتماعی نظیر عقدنامه ها باز می‌گردد. در این گروه از انگشترها ،بخشی از انگشتر و یا سطح نگین دارای علائمی است که به طور اختصاصی با اشاره به موضوع خاص و موقعیت اجتماعی،سیاسی،مذهبی و… یا کمک گرفتن از علائم طبیعی و یا آیات و احادیث دینی و مکتبی برای علامتگزاری استفاده می‌گردد. در کشورمان ایران نیز تا چند دهه پیش و تا اواخر دوره پهلوی استفاده از مهر انگشترها رایج بوده است ولی با رواج امضاء در مکاتبات استفاده از انگشترهای مُهر کم رنگ شده است و کم کم به دست فراموشی سپرده شده است.

5) انگشتر مذهبی (religious rings):

زمینه کاربرد و استفاده از این گونه از انگشترها بر اساس اعتقادات دینی ، مکاتیب فکری و ایدولوژی اشخاص می‌باشد. در بسیاری از این انگشترها از سنگ‌های خاص و عبارات دینی و احادیث استفاده می‌شود که در جای خود نیاز به توضیحات تفصیلی دارد. بر اساس روایات در اسلام استفاده از سنگ عقیق یمنی و پوشیدن انگشتر نقره برای مردان توصیه شده است و مستحبات فراوانی بر آن متواتر است.با توجه به شواهد موجود استفاده از انگشترهای مذهبی در بین مسلمانان و معتقدان به دین مبین اسلام نسبت به سایر ادیان گستره وسیع‌تری به خود اختصاص داده است و به همین دلیل زیباترین انگشترهای مذهبی را در میان مسلمانان میتوان یافت.

6) انگشتر طلسم:

زمینه کاربرد این گونه انگشترها بر اساس اوراد خاص و مراسم هایی می‌باشد که در زمان مقرر صورت می‌گیرد تا کیفیتی متافیزیکی استحصال شود.از این گون انگشترها بر اساس اعتقاداتی که وجود دارد به عنوان کارگشا، جلب محبت، تیربند ،زبان بند، دافع شَرّ ، اسباب رزق و…استفاده می‌شود.

درباره نیروی انگشترهای طلسم با کیفیت شفابخشی ، از پزشک معروف یونانی به نام گالن (که در قرن دوم بعد از میلاد می زیسته است) نوشته‌هایی بر جای مانده است. او از سنگ‌های سبز یشمی نام می‌برد که در آنها طرح‌هایی به صورت اژدها وجود داشت که به وسیله پرتوهای نور، احاطه شده بود و توسط پادشاهان مصری به عنوان طلسم استفاده می‌شد.

7)انگشتر ساعتی (Watch rings):

همانگونه که از نام مشخص می‌باشد به عنوان ساعت از آن استفاده می‌شود و به جای نگین ، مکانیزم ساعت (دیجیتال یا مکانیکی) قرار گرفته است.

8) انگشتر پادشاهی:

این انگشترها در گذشته در دست پادشاهان قرار داشت و هنگام مرگ یا جابجایی قدرت به فرمانروای جدید تعلق می‌گرفت و اکثرا در زمره بهترین‌ها و گران‌ترین انگشترها طبقه‌بندی می‌شد. معروف‌ترین انگشتر پادشاهی مربوط به حضرت سلیمان نبی می‌باشد که داستان‌ها و افسانه‌های خاص خودش را دارد و حتی بر اساس داستان انگشتر حضرت سلیمان فیلم سینمایی با همین عنوان ساخته شده که هنرمندانه به داستان و روایت آن انگشتر پرداخته است.گویا آنچه که در این قضیه عامل مهم بوده ، نقش نگین انگشتر یا خاتم حضرت سلیمان می‌باشد که سراسر رمزآلود و پر از تعابیر گوناگون است و به خاطر این اذکار موجودات ماورائی نظیر اجنه تحت سیطره آن حضرت بوده‌اند و طبق روایات قدرت‌های حضرت سلیمان نبی نظیر سخن گفتن با پرندگان ، تسخیر و فرمانبرداری باد ،ملک و حکومت بواسطه این خاتم افسانه‌ای (والبته با اذن پروردگار جهان) بوده است.

در روایتی دیگر چنین گفته می‌شود که حضرت سلیمان، انگشتری داشت که او را هر روز ظهر به جایی در آسمان می‌برد که می‌توانست از آنجا اسرار زمین را بشنود. و در داستان دیگر چنین گفته شده است که حضرت سلیمان نبی، بروی انگشترش، نگینی داشته که تصویر هر کسی و هر جایی را که می‌خواسته ببیند، مثل آیینه، به او نشان می‌داده و از آن در قضاوت هایش بین مردم استفاده می کرده است.(Paul Berdanier, How it Began) و داستان آخر اینکه در نهایت خاتم سلیمان ، به دست ساحران یهودی افتاده که آنها نیز به وسیله آن انگشتر ، شیطان را از بینی بیمارها بیرون می کشیدند.(James Remington Mc Carthy, Rings Through The Ages)

اما یکی از زیباترین روایات دینی در این خصوص ، داستان بخشیدن انگشتر توسط حضرت علی (ع) در حین نماز و رکوع می‌باشد که در این مورد آیه ولایت نازل گردید.

إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاۀ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاۀ وَ هُمْ راكِعُونَ

ولى شما، تنها خداست و پيامبر او و آنها كه ايمان آورده ‏اند همانها كه نماز را برپا میدارند، و در حال ركوع، زكات مى‏ دهند

برو ای گدای مسکین در خانه علی زن                      که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را

نکته قابل تامل و زیبا در این روایت مستند این است که برای سلاطین کسب قدرت و رسیدن به جایگاه پادشاهی ،کسب این خاتم و حفظ آن است در حالیکه مولای متقیان به عکس و با بخشش خاتم به سائل به مقام ولایت می‌رسد و قدرت معنوی و جاذبه او الهی بوده و منحصر در یک شیء خارجی مانند انگشتر نیست.

9)انگشتر مسلح یا انگشتر اسلحه دار (Armor rings):

یکی از کاربردهای جالب،استفاده از انگشترها به عنوان سلاح می‌باشد.گویا در زمان باستان، نگین یا بخشی از انگشتر را به صورت تیز و برنده می‌ساختند و آنرا به سمّ آغشته می‌کردند و با زخمی کردن دشمن بوسیله این انگشتر موجبات مرگ وی را فراهم می‌نمودند.البته در لباسها شوالیه‌ها و جنگجویان قدیمی بعضی از این انگشترها به عنوان سپر مدافع دست در برابر ضربات شمشیر و سایر ادوات جنگی مورد استفاده واقع می‌شد.

ساخته جالب دیگر از همین کاربرد به صورت انگشتر تفنگی یا انگشتر تپانچه است که قادر به شلیک تیر و کشتن فرد از فاصله نزدیک می‌باشد که گویا در ماموریت‌های جاسوسی مورد استفاده قرار می‌گرفته است و ساخت کشور فرانسه می‌باشد.

10)انگشتر کمانگیری (Thumb rings):

انگشتر شصت کمانداران یا انگشتر کمانداران نام گروهی خاص از انگشترهاست که کمانداران از آن به منظور گرفتن و نگه داشتن زه کمان استفاده می‌کنند و هندسه ساخت انگشتر کماندار به نحوی است که در هنگام گرفتن و رهاسازی ناگهانی تیر از چله کمان ، آسیبی به انگشتان سبابه و شصت تیرانداز وارد نشود.

در انواع سلطنتی این نوع انگشترها از جواهرکاری‌های زیبا و نقوش بدیع استفاده شده است.جنس این انگشترها بسیار متنوع بوده و از یشم و عاج و عقیق گرفته تا طلا و فلزات گرانبها در ساخت آنها استفاده می‌شود.

11) انگشتر خیاطی (Sewing rings):

انگشترهایی هستند که در قدیم به عنوان یکی از ابزار دوخت دستی و به عنوان تکیه‌گاه انتهای سوزن همانند انگشتانه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.دلیل ذکر این گروه از انگشترها وجود انواع سلطنتی و درباری آن می‌باشد که گاهی از اوقات به صورت بسیار زیبا و با جواهرکاری بدیع ساخته شده‌اند.

12) انگشتر هوشمند (Smart rings):

اخیرا انگشترهایی با فناوری‌های نوین و با مقاصد خاص تکنولوژیکی ساخته شده‌اند که به انگشترهای هوشمند معروف هستند. به عنوان مثال بعضی از این انگشترها می‌توانند کار ارسال و دریافت پیام و همچنین پرداخت‌های بانکی را برای صاحب انگشتر انجام دهند و یا علایم حیاتی یا موقعیت مکانی دارنده انگشتر را مخابره بکنند. ساخت و کاربرد این انگشترها با گسترش فناوری‌های نوین و هماهنگی آنها با اپلیکیشن های موبایلی و سیستم‌های عامل کامپیوتری نظیر ویندوز ممکن است در آینده نزدیک بسیار خبرساز و شگفت انگیز باشد.

13) انگشتر کلید (Key rings):

از این گروه انگشترها همانگونه که از نام‌شان پیداست به عنوان کلید برای باز کردن انواع قفل‌های خاص استفاده می‌شده و جالب اینجاست که با پیشرفت تکنولوژی انگشترهایی با همین عنوان  (smart key ring) ساخته شده است که حامل کُدهای رمزی برای بازکردن قفل‌های دیجیتال می‌باشد و با سیستم‌های عامل کامپیوتری و تلفن‌های هوشمند نظیر اندروید قادر به اتصال با انواع درگاه‌های بانکی و یا صندوق‌های امانات می‌باشد.

تعبیر خواب انگشتر:

طبق گفته‌ها و تعابیر ، دیدن انگشتر در خواب به رسیدن فرد به خوشبختی و موفقیت منجر می‌شود. گفته می‌شود که اگر از جانب شخصی انگشتر به هدیه دریافت کنید و آنرا در دست نمایید ، از جانب آن فرد سود و عواید فراوانی به شما خواهد رسید که به فراخور موقعیت اجتماعی آن شخص می‌تواند این سود اندک و یا زیاد باشد دیدن شکسته شدن و یا گم شدن انگشتر در خواب تعبیر خوبی ندارد و حکایت از جدایی و زیان در آینده نزدیک می‌باشد.

جابر مغربی میگوید : اگر کسی بیند در انگشت وی انگشتری آهن بود، دلیل که قوت و توانائی یابد. اگر بیند از برنج یا مس است، دلیل که از مردمان بی اصل منفعت یابد. اگر بیند که بلور است، دلیل که از مردم عامه چیزی بدو رسد. اگر بیند انگشتری خویش نزد کسی به امانت نهاد یا وی را بخشید و آن کس هم انگشتر بدو رد کرد، دلیل است که زنی به نکاح بخواهد و اجابتش نکند و زن بدو نهد. اگر بیند انگشتری خویش بشکست، دلیل که در میان او و عیالش جدایی افتد. اگر بیند که انگشتری او دو نگین داشت یا کسی بدو داد که آن هر دو نگین یکی موافق یکدیگرند، دلیل است خداوند انگشتر، غلام زاده بود. اگر بیند که از آن دو نگین یکی بیفتاد، دلیل که از دو گناه یکی توبه کند. اگر بیند نامه نوشته بود و به انگشتر خویش مهر کرد، دلیل است چیزی پنهان بدو رسد. اگر بیند که نامه گشاده را مهر کرد، دلیل که چیزی آشکار بدو رسد.

منوچهر مطیعی تهرانی می‌گوید : اگر در خواب ببینید که انگشتری در دست دارید که قبلا هرگز نداشته اید و از دیدن آن به انگشت خود دچار حیرت و تحسین شده اید نشان آن است که به موفقیت بزرگی می رسید که برای دیگران و حتی خودتان باور کردنی نیست. اگر کسی انگشتری به شما داد و شما آن را به انگشت خود کردید از جانب آن شخص سودی عاید شما می شود که بر اعتبارتان می‌افزاید. گرفتن انگشتری از دیگران خوب است و نفعی که عاید بیننده خواب می‌گردد منوط است به شخصیت و شغلی که دهنده انگشتر دارد و محلی که انگشتری گرفته و داده می شود. اگر کسی در خواب ببیند که انگشتری خودش را شکست در صورتی که ازدواج کرده باشد بین او و همسرش اختلاف و جدایی اتفاق می‌افتد. اگر در خواب دیدید که انگشتری خود را به کسی امانت داده بودید و او آن را آورد و مسترد داشت خواب شما می‌گوید که در آینده‌ای نه چندان دور از زنی یا دختری خواستگاری می‌کنید که او نمی‌پذیرد و چنان چه در شرایط ازدواج نباشد از آرزو و تمنائی بر آورده نشده خبر می‌دهد. گم شدن انگشتری برای زن بخصوص اگر نگین داشته باشد خوب نیست چون خبر می‌دهد که بیننده خواب کسی را از دست می‌دهد یا از سمتی معزول می‌شود.

حضرت امام جعفر صادق (ع) می‌فرمایند دیدن انگشتری طلا در خواب خوب و نیکوست و دیدن انگشتری نقره در خواب بر چهار وجه دلالت دارد اول : مملکت، دوم: زن، سوم: فرزند، چهارم: مال

گرانترین انگشتر دنیا :

انگشتری با نگین الماس صورتی (Pink Star) به وزن ۵۹.۶ قیراط در مزایده‌ای (Sotheby) در کشور هنگ کنک و به قیمت ۷۱.۲ میلیون دلار در آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی معامله شد و عنوان گرانترین انگشتر جهان را به خود اختصاص داد. صاحب جدید این انگشتر فاخر با جواهر الماس صورتی , شرکت جواهرسازی هنگ کنگی به نام (Chow Tai Fook) می‌باشد و نگین این انگشتر ، بزرگترین سنگ جواهر الماس صورتی بدون نقص و درخشانی است , که تا به حال توسط (GIA) مورد مطالعه و درجه بندی قرار گرفته است.

این انگشتر الماس صورتی در سال ۲۰۱۳ به قیمت ۸۳ میلیون دلار به فروش گذاشته شده بود ولی خریدار نتوانست مبلغ را فراهم کند. در این انگشتر ، نگین جواهر بر روی یک حلقه از جنس پلاتین قرار دارد و اطرف آن با هشت چنگ ساده به فرم دندان موشی احاطه شده است.

قدیمی ترین انگشتر دنیا :

بر اساس شواهد باستانشناسی ، قدیمی‌ترن انگشتر جهان قدمتی در حدود ۲۱۰۰۰ سال داشته و در منطقه‌ای به نام (Pavlov) در جمهوری چک کشف شده است. گویا جنس این انگشتر از استخوان ماموت می‌باشد.

البته در ایران قدیمی‌ترین انگشتر فیروزه در کنار یک اسکلت مربوط به ۵۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و در تپه برج نیشابور استان خراسان کشف شده است.همچنین یکی از تندیس‌های مفرغین که از شوش به دست آمده و امروزه در موزه‌ی لوور پاریس نگهداری می‌شود، مجسمه بدون سر همسر یکی از پادشاهان عیلامی می‌باشد که در دست چپ آن، درست در انگشت انگشتری، یک حلقه دیده می‌شود.

انگشتر در اساطیر یونان باستان :

پِلینی (Pliny) در کتاب تاریخ طبیعی (Pliny.Natural History) می گوید : انگشتر، اولین بار در اساطیر یونانی، وارد شده است. وقتی که پرومتئوس (پرومیته)جرئت پیدا می‌کند تا آتش را برای استفاده زمینی‌ها از آسمان بدزدد. به خاطر این خطای عمدی، (زئوس) خدای خدایان، او را به مدّت سی هزار سال، به قله کوه کاوکازوس (قفقاز) می‌بندد. در این مدت، کرکسی از جگرش به پرومتئوس غذا می‌دهد. بعد از سال‌ها تلاش و کوشش، پرومتئوس، موفق به کندن قسمتی از صخره‌ای که زنجیر به آن بسته شده بود می‌شود و خود را از اسارت نجات می‌دهد. سرانجام، زئوس نیز دلش نرم می‌شود و پرومتئوس را می‌بخشد ولی برای این که پرومتئوس دیگر بی‌حرمتی نکند، به او دستور می‌دهد که حلقه‌ای از زنجیر خود را در انگشتش فرو کند. بر اساس این روایت جیمز مک کارتی (James Remington Mc Carthy, Rings Through The Ages) می‌نویسد.

وقتی که یک برده رومی، آزاد می‌شد، به همراه آزادی‌اش یک کلاه، یک جلیقه و یک انگشتر آهنی هدیه می‌گرفت. برده‌ها که با زنجیرهای قفقازی بسته می‌شدند، وقتی آزاد می‌شدند، مجبور بودند که به عنوان نشانه پرومتئوس، حلقه‌ای از آن زنجیر را در دست خود، حفظ کنند و برده‌ها هرگز مجاز به استفاده از انگشتر طلا نبودند.

مرجع : پارس جواهر